Hiện nay tại các quốc gia phương Tây cũng như các quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh như Việt Nam, người lớn tuổi thường là đối tượng gặp nhiều vấn đề về sức khỏe tinh thần. Tại Anh quốc, 1/5 người lớn tuổi sống trong cộng đồng và hai trong năm người sống trong các trung tâm chăm sóc bị trầm cảm hoặc sức khỏe tâm thần kém. Đặc biệt, dịch Covid-19 xảy ra đã làm trầm trọng thêm vấn đề về sức khỏe tâm thần ở tuổi già.  

Nghiên cứu cho thấy có 5 vấn đề chính có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của người lớn tuổi:

1. Phân biệt đối xử với người già
2. Tham gia các hoạt động có ý nghĩa
3. Các mối quan hệ
4. Sức khoẻ thể chất
5. Tình trạng nghèo khổ

Mặc dù đã có luật để giúp giải quyết một số vấn đề này – ví dụ như các chính sách và đạo luật nâng cao bình đẳng giữa các lứa tuổi nhằm giải quyết vấn đề phân biệt tuổi tác, các vấn đề toàn xã hội như tình trạng nghèo đói của người hưu trí vẫn còn đó. Tuy nhiên, là một cá nhân, bạn có thể làm rất nhiều điều để bảo vệ sức khỏe tinh thần của chính mình.

Dưới đây là 10 cách thiết thực giúp bạn giữ tinh thần tốt.

Cách chăm sóc sức khỏe tinh thần lúc tuổi già (Phần 1)

Cách chăm sóc sức khỏe tinh thần lúc tuổi già (Phần 2)

Cách chăm sóc sức khỏe tinh thần lúc tuổi già (Phần 3)

8. Ăn uống hợp lý

Những gì ta ăn và uống ảnh hưởng đến cảm giác của ta. Đôi khi chúng có tác dụng tức thì, chẳng hạn như rượu. Những món khác mà ta tiêu thụ có thể có tác động lâu dài.

Cân bằng và khỏe mạnh

Cơ thể và tâm trí con người cần sự kết hợp của các chất dinh dưỡng để hoạt động bình thường. Nên ăn ít nhất năm phần trái cây và rau mỗi ngày. Đây là một phần quan trọng của chế độ ăn uống lành mạnh.

Giữ đủ nước

Việc ngăn chặn cơ thể mất nước là rất quan trọng, bất kể thời tiết như thế nào. Bạn có thể cân nhắc hạn chế uống đồ uống có đường, caffein và rượu vì chúng có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của bạn.

Uống vừa phải

Đồ uống có cồn không gây hại cho bạn nếu bạn uống có chừng mực và nếu bia rượu không xung đột với bất kỳ loại thuốc nào bạn đang dùng. Duy trì lượng gia rượu được khuyến nghị hàng ngày, không tiêu thụ quá mức.

Đến quán bia hay rượu có thể là một trải nghiệm xã hội tốt, nhưng thói quen uống bia rượu một mình thường là dấu hiệu của một vấn đề. Uống bia rượu không phải là một cách tốt để kiểm soát những cảm xúc khó khăn.

Kinh nghiệm xã hội

Chia sẻ đồ ăn hoặc thức uống là một sự kiện xã hội thú vị. Hãy coi đó là lý do để gặp gỡ bạn bè, ngay cả khi đó chỉ là một ly cà phê ở một quán cà phê nhỏ tại địa phương.

Ăn uống đúng cách khi phải thương tiếc người đã mất có thể khó khăn, đặc biệt nếu bạn không quen nấu ăn hoặc chuẩn bị bữa ăn. Trong thời gian này, cảm giác thèm ăn của bạn có thể bị ảnh hưởng. Hãy cố gắng không ăn một mình mọi lúc. Nhận lời mời từ bạn bè và gia đình để đi ăn cùng họ. Tìm hiểu xem có câu lạc bộ hưu trí nào hoạt động trong khu vực của bạn không để cùng đi ăn trưa, có thể là nhóm đọc sách hoặc các nhóm sở thích khác như khiêu vũ, du lịch, tập thể dục.

9. Làm những điều bạn thích

Làm những việc mà ta thích khiến ta cảm thấy hài lòng về bản thân và cuộc sống; Thêm vào đó, nó có thể giữ cho tâm trí và cơ thể của chúng ta hoạt động. Dù ta gọi chúng là gì: sở thích, thú vui hay thú tiêu khiển, đều có thể mang lại cơ hội giao lưu, hoặc thời gian dành cho bản thân.

Công việc

Một số người tận hưởng công việc của họ đến mức họ không muốn nghỉ hưu. Hãy khám phá các lựa chọn với nhà tuyển dụng của bạn. Khi không còn tuổi nghỉ hưu mặc định, bạn nên có một số tùy chọn có sẵn để khám phá.

Cái gì đó mới

Nếu công việc chiếm phần lớn thời gian trong cuộc sống của bạn, có lẽ đã đến lúc bạn nên tìm kiếm một niềm yêu thích mới. Hoạt động có ý nghĩa rất quan trọng để có sức khỏe tinh thần tốt, vì vậy hãy cố gắng bắt đầu các hoạt động mới trước khi nghỉ hưu. Đừng sợ hãi khi thử một vài thứ trước khi quyết định những thứ bạn thích.

‘Đôi khi tôi ngồi trên xe buýt, tôi để dòng suy nghĩ của mình trôi chảy và nó thực sự có ích cho tôi.’

Bạn có thể có những kỹ năng để chia sẻ với người khác. Xem xét các lựa chọn tình nguyện tại địa phương hoặc tham gia một nhóm sở thích chuyên biệt. Bạn có thể trao đổi kỹ năng: chia sẻ kỹ năng với người khác và đổi lấy kỹ năng của họ. Hoặc bạn có thể học các kỹ năng mới hoặc phát triển một kỹ năng cũ. Các hội đồng địa phương và các trường đại học có thể đề xuất nhiều cơ hội giáo dục và học tập, thường với giá thấp hơn dành cho những người lớn tuổi.

Bạn đồng hành

Vật nuôi là người bạn đồng hành tuyệt vời và cũng có thể mang lại lợi ích xã hội. Dẫn chó đi dạo giúp bạn tập thể dục hàng ngày, là lý do để ra ngoài và là cách gặp gỡ mọi người. Chuột hamster, thỏ nhà thích chơi đùa, còn mèo muốn có một vòng tay ấm áp và chăm sóc. Bạn có thể được tư vấn ở các trung tâm cứu hộ vật nuôi hay phòng khám thú y để tìm ra vật nuôi đồng hành phù hợp nhất với mình.

Sở thích của bạn

Luôn dành thời gian cho những sở thích và đam mê của riêng bạn. Nếu bạn là một người chăm sóc bận rộn, bạn vẫn phải dành thời gian cho những sở thích của bản thân để chăm sóc sức khỏe của chính mình.

10. Thư giãn và nghỉ ngơi

Mặc dù đối với những người khác, việc nghỉ hưu hoặc nghỉ hưu bán phần có thể là một kỳ nghỉ vĩnh viễn, nhưng thực tế lại khác. Vẫn còn những công việc cần làm, như dọn dẹp, sửa xe, giấy tờ tài chính và mua sắm. Thêm vào đó, ta có thể có những trách nhiệm mới với tư cách là người chăm sóc.

Thoát khỏi thói quen

Tạo một thói quen cho ngày hoặc tuần của bạn có thể tạo ra một cấu trúc hoặc nhịp điệu cho cuộc sống. Tuy nhiên, được nghỉ ngơi khỏi những thói quen này cũng giúp tinh thần được làm tươi mới trở lại.

Lên kế hoạch thời gian rảnh cho những thứ bạn thích để làm thói quen hàng tuần của bạn, dù đó là thời gian ở công viên hay trong phòng trưng bày nghệ thuật.

Thời gian nghỉ ngơi không cần quá lâu: chỉ cần dành thời gian cho những gì bạn thích và để tâm trí của bạn được nạp năng lượng trở lại. Hãy nhìn cách bạn sử dụng thời gian của mình. Bạn có thể dành nửa giờ mỗi ngày để đọc một cuốn sách, đan len, khâu vá hay chơi một ô chữ không? Còn hàng tuần thì sao? Bạn có thời gian cho một buổi chiều đi chơi không?

Nghỉ giải lao có thể là:

• Một vài giờ đi một buổi chiều
• Một buổi tối tại nhà hát
• Một chuyến đi trong ngày
• Một chuyến khám phá giữa tuần
• Một chuyến đi chơi xa suốt hai tuần

Bất cứ điều gì giúp bạn thư giãn và giải lao khỏi thói quen hồi đi làm đều có ích.

Chi phí

Việc nghỉ ngơi một lúc này không cần phải tốn thật nhiều tiền. Bạn có thể tiết kiệm nhiều tiền nếu đặt vé sớm, hoặc đặt vào phút chót. Một số công ty du lịch cung cấp mức giá đặc biệt cho người lớn tuổi. Hội đồng địa phương của bạn có cung cấp phương tiện giao thông công cộng miễn phí hoặc giảm giá cho những người trên 65 tuổi không? Có mức giá thấp hơn hoặc vào cửa miễn phí cho các điểm tham quan địa phương không?

Học cách thư giãn

Bạn có thể cảm thấy khó thư giãn nếu cảm thấy bị áp lực phải làm việc khác. Điều này có thể là do bạn cảm thấy tội lỗi khi không quan tâm đến người khác hoặc vì bạn không quen dành thời gian cho bản thân.

Nó phải tốt cho bạn

Thư giãn không nhất thiết phải là ngồi xuống hay cơ thể phải không làm gì. Thư giãn là làm một cái gì đó bạn thích.

Có một cuộc sống bận rộn có thể có nghĩa là bạn muốn được ở một mình khi có thời gian nghỉ ngơi. Hay bạn muốn bầu bạn với những người khác để kích thích tâm trí bạn và khiến bạn nghĩ đến những điều khác ngoài những căng thẳng của cuộc sống? Nghỉ ngơi có thể là cơ hội để gặp gỡ những người mới và khám phá sở thích. Nó có thể hoạt động tích cực hoặc thư giãn, thoải mái như bạn muốn – từ một khóa học làm gốm hoặc học cách sơ cứu, đến đi bộ cuối tuần hoặc thử các môn thể thao ít tốn sức như chơi dù lượn!

Vân Anh biên dịch

Link nguồn: https://www.mentalhealth.org.uk/publications/how-to-in-later-life