Cái Tôi Thật và Cái Tôi Giả

Một trong những lời giải thích đáng ngạc nhiên nhưng mạnh mẽ nhất cho lý do tại sao chúng ta, khi trưởng thành, có thể gặp rắc rối về mặt tinh thần là vì chúng ta, trong những năm đầu tiên của đời mình, đã từ chối cơ hội được là chính mình, tức là chúng ta không được phép ương ngạnh và khó khăn, chúng ta không được đủ đòi hỏi, đủ hung hăng, được thiếu khoan dung và ích kỷ không giới hạn như ta vốn cần. Bởi vì những người chăm sóc của chúng ta mong manh và quá nhiều vướng bận, ta phải thuận theo yêu cầu của họ trước, ta cảm thấy rằng mình phải tuân thủ mới được yêu thương và bao dung; ta đã phải giả dối trước khi ta có cơ hội cảm thấy được sống đúng nghĩa. Và kết quả là, nhiều năm sau, nếu không hiểu rõ về quá trình này, ta có nguy cơ cảm thấy không được bám rễ chắc chắn, nội tâm ta mỏi mòn, và theo cách nào đó, ta không hoàn toàn hiện diện được với cuộc đời.

Lý thuyết tâm lý về Cái Tôi Thật và Giả này là công trình của một trong những nhà tư tưởng vĩ đại nhất thế kỷ XX, nhà phân tâm học và nhà tâm thần học trẻ em người Anh Donald Winnicott. Trong một loạt bài báo được viết vào những năm 1960 và dựa trên những quan sát chặt chẽ ở bệnh nhân trẻ sơ sinh và người lớn của mình, Winnicott đã đưa ra quan điểm rằng sự phát triển lành mạnh luôn đòi hỏi chúng ta phải trải nghiệm “sự xa hoa” lớn lao, đủ duy trì sự sống, trong một thời kỳ mà ta không phải bận tâm về cảm xúc và ý kiến ​​của những người được giao nhiệm vụ chăm sóc chúng ta. Ta có thể là chính mình một cách toàn diện, và được là Cái Tôi Thật của chúng ta mà không thấy tội lỗi, bởi vì những người xung quanh ta – trong một khoảng thời gian – đã tự thích nghi hoàn toàn với các nhu cầu và mong muốn của ta, cho dù chúng có thể bất tiện và khó khăn đến đâu.

Cái tôi thật của trẻ sơ sinh, theo diễn giải của Winnicott, về bản chất là không có đạo đức hay tính xã hội. Nó không quan tâm đến cảm xúc của người khác, nó không được xã hội hóa. Nó hét lên khi cần – ngay cả khi đó là nửa đêm hay trên một chuyến tàu đông đúc. Nó có thể hung dữ, hay cắn và – trong mắt một người quan tâm nhiều đến cách cư xử hay bận tâm đến chuyên vệ sinh – nó có thể gây sốc và hơi đáng tởm. Nó muốn thể hiện mình ở đâu và như thế nào nó muốn. Tất nhiên, nó có thể ngọt ngào nhưng theo điều kiện riêng của nó, không phải để quyến rũ hay để mặc cả cho tình yêu. Nếu một người khi trưởng thành còn bất kỳ cảm giác nào về sự chân thực, thì người đó phải đã được hưởng đặc ân tình cảm to lớn khi có thể được chân thực theo cách này, được làm phiền mọi người khi nó muốn, đá đạp khi nó tức giận, la hét khi nó mệt mỏi, cắn khi nó cảm thấy hung hăng. Cái Tôi Thật của đứa trẻ phải được tạo cơ hội tưởng tượng mình tiêu diệt cha mẹ khi nó nổi cơn thịnh nộ – và sau đó chứng kiến ​​cha mẹ vẫn sống sót và chịu đựng nó, điều này cho đứa trẻ một cảm giác quan trọng và vô cùng vững tâm rằng trên thực tế nó không phải là toàn năng, và thế giới sẽ không sụp đổ chỉ đơn giản vì đôi khi nó mong muốn thế hay sợ hãi điều đó có thể xảy ra.


Nguồn: The school of life, The true and the false self

Vân Anh dịch và biên tập

Vân Anh Nguyễn

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Lên đầu trang