Cách sử dụng ChatGPT làm công cụ học tập

Thay vì làm suy yếu nỗ lực của học viên, trí tuệ nhân tạo có thể giúp học viên chuẩn bị cho thế giới thực bằng cách khuyến khích tư duy phê phán—với một số lưu ý. Đây là lời khuyên từ những giáo viên bộ môn tâm lý học về cách sử dụng ChatGPT và công nghệ AI khác một cách khôn ngoan.

Khi công nghệ trở nên tiến bộ, các nhà tâm lý có thể tìm thấy những cơ hội mới để đổi mới trong lĩnh vực này và trong giáo dục. Nhưng việc giới thiệu các công nghệ mới, chẳng hạn như trí tuệ nhân tạo (AI)—sự mô phỏng trí thông minh của con người bằng máy tính—có thể khiến bạn nản lòng. Đối với những giáo viên bộ môn tâm lý học nói riêng, sự ra đời của phần mềm AI đang phát triển nhanh chóng có tên ChatGPT (và phiên bản cập nhật GPT-4) đã đặt ra những thách thức mới nhưng các chuyên gia cho rằng phần mềm này cũng có tiềm năng giúp sinh viên học theo những cách mới và chuẩn bị cho nghề nghiệp của họ sau đại học.

ChatGPT, một phần mềm chatbot được công ty AI OpenAI ra mắt vào tháng 11 năm 2022, tổng hợp dữ liệu trực tuyến và truyền đạt dữ liệu đó theo cách trò chuyện. Không giống như một công cụ tìm kiếm, ChatGPT có thể viết thơ theo phong cách Shakespeare, đưa ra lời khuyên hẹn hò, kể cả trả lời các câu hỏi kiểm tra và viết bài luận. Những đánh giá ban đầu về GPT-4, phiên bản tiếp theo của mô hình ngôn ngữ lớn của OpenAI, cho thấy sự gia tăng về khả năng của phần mềm.

Một bài báo New York Times từ đầu năm 2023 nêu bật các trường hợp gian lận với ChatGPT trong các khóa học đại học và việc giảng viên thiết kế lại chương trình giảng dạy để ngăn chặn hành vi gian lận trong học tập. Một số trường học đang chặn hoàn toàn công nghệ này: Đầu năm 2023, Sở Giáo dục Thành phố New York đã cấm sử dụng ChatGPT vì lo ngại rằng nó có thể cản trở việc học tập của học sinh (Huang, K., New York Times, ngày 16 tháng 1 năm 2023).

Tuy nhiên, một số nhà giáo dục coi ChatGPT là cơ hội hơn là mối đe dọa. Trong một bài xã luận của LA Times xuất bản vào đầu năm 2023, Tiến sĩ tâm lý học Angela Duckworth lập luận chống lại việc cấm bot, giải thích rằng nó và các công nghệ tương tự vẫn tồn tại — và rằng những người hướng dẫn nên học cách kết hợp nó vào chương trình giảng dạy (Los Angeles Times, ngày 19 tháng 1 năm 2023).

Nhiều giảng viên tâm lý học đã thử nghiệm phần mềm và nhận ra rằng ChatGPT có thể là một công cụ hữu ích để chuẩn bị cho sinh viên bước vào thế giới thực, nơi tư duy phản biện quan trọng hơn việc ghi nhớ thuộc lòng.

Kathy Hirsh-Pasek, Tiến sĩ, giáo sư tâm lý học tại Đại học Temple ở Philadelphia , cho biết: “Ở đây chúng ta có quyền lựa chọn là dựa vào nó hoặc bỏ chạy, giống như ta có quyền lựa chọn xem mình có muốn sử dụng máy tính trong lớp thống kê hay không”. “Bây giờ ta đã biết rằng mọi người có thể học bằng cách sử dụng máy tính, vì vậy câu hỏi đặt ra là: Làm cách nào để ta tăng cường tư duy phê phán đồng thời nắm bắt được những gì ChatGPT có thể làm?”

Việc tích hợp bất kỳ công cụ mới nào vào lớp học đều phải được thực hiện một cách thận trọng và ChatGPT cũng không ngoại lệ. Các nhà giáo dục phải xem xét đạo đức, tính gian lận và công bằng, giống như khi họ tích hợp các công nghệ khác vào các khóa học của mình. Nhưng với cách tiếp cận phù hợp, ChatGPT có thể là một công cụ hữu ích—và như một số nhà tâm lý học tranh luận, nó còn mang tính cách mạng—để chuẩn bị cho sinh viên cho sự nghiệp tương lai. Dưới đây là một số hiểu biết sâu sắc từ các giảng viên tâm lý về việc sử dụng ChatGPT để giúp học viên học tập.

Xem xét mục tiêu khóa học

Mỗi khóa học tâm lý học đều có mục tiêu học tập khác nhau. Khi xác định liệu—và cách—kết hợp ChatGPT vào khóa học, hãy nghĩ về các mục tiêu cụ thể với tư cách là giáo viên. Daniel Oppenheimer, Tiến sĩ, giáo sư tâm lý học tại Đại học Carnegie Mellon ở Pittsburgh, cho biết: “Sẽ có những lớp học mà việc sử dụng GPT sẽ không phù hợp, nhưng trong những bối cảnh khác, nó có thể là một công cụ học tập hữu ích”.

Hãy tự hỏi: Bạn đang cố gắng dạy học sinh của mình điều gì và bạn hy vọng đo lường được những khả năng nào? Có thể hữu ích nếu coi ChatGPT giống như một chiếc máy tính. Nếu bạn đang dạy phép cộng đơn giản thì máy tính có thể cản trở việc học. Nhưng trong một khóa học giải tích, công cụ tương tự có thể giải phóng các nguồn lực nhận thức để giúp học sinh thực hiện các kỹ năng nâng cao hơn mà các em cần học.

Jaclyn Siegel, Tiến sĩ, một học giả nghiên cứu sau tiến sĩ và là giáo sư phụ trợ khoa tâm lý học tại Đại học Bang San Diego, cho biết: “Bây giờ ta có thể làm toán tốt hơn và nhanh hơn khi có máy tính. “Thật khó để tưởng tượng một kịch bản tương tự xảy ra trong tâm lý học, nhưng có thể ta sẽ suy nghĩ sáng tạo hơn vì đã có những thông tin cơ bản trong tầm tay.”

Tương tự, nếu bạn đang dạy một lớp cơ bản, ChatGPT có thể gây ra mối đe dọa cho học viên đang học thông tin cơ bản. Ví dụ, các công cụ đánh vần và ngữ pháp có thể cản trở việc đánh giá liệu học viên có thể viết hay không. Nhưng nếu mục tiêu của bạn là khuyến khích những ý tưởng hay, “các công cụ khác sẽ giúp các bài luận dễ đọc hơn và giúp giáo viên hiểu liệu học viên có hiểu tài liệu hay không,” Oppenheimer nói.

Trong các lớp học mà bạn xác định sẽ không được hưởng lợi từ việc sử dụng ChatGPT, việc sử dụng giám sát trực tuyến hoặc các chương trình hạn chế quyền truy cập vào ChatGPT đôi khi có thể phù hợp.

Khuyến khích tư duy phản biện

ChatGPT cung cấp khả năng truy cập thông tin nhanh chóng và dễ dàng mà bạn có thể cho là không phù hợp trong một số tình huống học tập nhất định. Nhưng việc tìm cách kết hợp các công cụ AI trong khóa học của bạn thực sự có thể giúp sinh viên chuẩn bị cho thế giới thực, nơi họ cần áp dụng các khái niệm thay vì chỉ nhớ lại các sự kiện. Oppenheimer nói: “Chúng tôi muốn đào tạo sinh viên cách suy nghĩ như một nhà tâm lý hơn là cách biết những gì nhà tâm lý biết”.

Gary Lupyan, Tiến sĩ, giáo sư tâm lý học tại Đại học Wisconsin–Madison, cho biết bot có thể được sử dụng tốt nhất trong việc giúp sinh viên suy nghĩ chín chắn về các chủ đề mà họ đã quen thuộc . Ông nói: “Giống như nói chuyện với đồng nghiệp, đó có thể là một đối tác tương tác hữu ích trong các lĩnh vực mà bạn đã biết nhiều, vì vậy bạn có thể đánh giá một cách nghiêm túc đề xuất mà không cần sao chép nó một cách mù quáng”.

Ví dụ: Oppenheimer dạy một khóa học về trí thông minh và sự ngốc nghếch của con người, trong đó ông khuyến khích học sinh so sánh văn bản do GPT tạo ra với văn bản do con người tạo ra. Hirsh-Pasek thực sự yêu cầu các sinh viên danh dự của mình sử dụng ChatGPT, yêu cầu họ sử dụng ChatGPT cho bản nháp đầu tiên và chỉnh sửa bản nháp thứ hai kèm theo các lời phê bình, chỉnh sửa và bổ sung. Cô nói: “Một bài luận thực sự hay không chỉ nhờ sự tổng hợp thông tin mà còn là khả năng hỗ trợ một luận điểm. “ChatGPT dạy học viên đặt những câu hỏi hay hơn và sau đó bảo vệ những câu hỏi đó, điều này có thể giúp họ trở thành những nhà khoa học thực thụ.”

James W. Pennebaker, Tiến sĩ, giáo sư tâm lý học tại Đại học Texas ở Austin, cho biết ChatGPT cũng có thể được sử dụng để kích thích thảo luận trong lớp hoặc phòng thí nghiệm. Ví dụ: bạn có thể hỏi bot tại sao lý thuyết này tốt hơn lý thuyết khác. Sau đó, hãy hỏi lại tại sao lý thuyết thứ hai tốt hơn. Ông nói: “Học sinh có thể học cách đánh giá cao các lập luận khác và nhìn nhận cả hai bên một cách khách quan trước khi đưa ra quan điểm”.

Sử dụng ChatGPT trong khóa học của bạn không chỉ khuyến khích tư duy phê phán về các khái niệm lớp học mà còn khuyến khích học sinh của bạn hiểu biết về công nghệ trong một thế giới ngày càng lấy công nghệ làm trung tâm. Oppenheimer nói: “Ta nên suy nghĩ về thế giới mà ta đang chuẩn bị cho sinh viên bước vào và những thói quen suy nghĩ mà ta muốn truyền cho họ để họ có thể là những đại diện thành công cho ngành tâm lý học”. “Điều đó có nghĩa là phải tìm ra cách kết hợp công nghệ mới mà họ sẽ sử dụng trong thế giới thực vào các bài tập trên lớp.”

Hãy nhận biết những nhược điểm

Tất cả công nghệ đều gây ra mối lo ngại về sự thiếu trung thực trong học tập. Nếu học viên của bạn có quyền truy cập vào máy tính trong kỳ thi thì về mặt lý thuyết họ có quyền truy cập vào ChatGPT. Hãy lưu ý rằng ChatGPT có thể dễ dàng trả lời các câu hỏi kiểm tra nhờ vào cách nó tổng hợp thông tin. Việc loại bỏ các bài kiểm tra trắc nghiệm có thể giúp giải quyết mối lo ngại đó, nhưng các bài đánh giá mở có thể khó chấm điểm hơn, đặc biệt là với các lớp học quy mô lớn.

Lupyan cảnh báo không nên sửa lại các câu hỏi kiểm tra của bạn để đánh lừa hệ thống. Nếu bạn cố gắng thiết kế bài kiểm tra với những câu hỏi mà ChatGPT không thể trả lời, bạn có thể bỏ lỡ những câu hỏi mà học viên của bạn cần phải học. Ông nói: “Những câu hỏi yêu cầu sự tổng hợp và tương phản là loại bạn muốn hỏi học sinh và là loại mà các mô hình này đang thể hiện xuất sắc”.

Oppenheimer cho biết, có thể sẽ đáng giá hơn nếu thực hiện các biện pháp nhằm giảm thiểu mọi hình thức gian lận. Hãy nói rõ những mong đợi của bạn đối với lớp học và khuyến khích học sinh tham gia vào bài học. Việc chia bài tập và bài viết thành nhiều phần nhỏ kết hợp với nhau theo thời gian có thể khiến việc đạo văn trở nên khó khăn hơn, đặc biệt nếu bạn thường xuyên đưa ra phản hồi mà học sinh cần đưa vào bài làm của mình. Điều quan trọng không kém là cung cấp sự hỗ trợ cho những học viên có thể đang gặp khó khăn với tài liệu.

Hãy dành thời gian vào đầu học kỳ để giải thích lý do tại sao tính liêm chính trong học tập lại quan trọng trong lớp của bạn và hơn thế nữa. Oppenheimer nói: “Hãy nói với họ rằng mặc dù gian lận có thể tạm thời khiến mọi việc trở nên dễ dàng hơn nhưng nó chỉ có thời gian ngắn vì họ không thực sự học được những kỹ năng cần thiết trong sự nghiệp của mình”.

Truyền đạt những mong đợi

Khi ChatGPT và các công nghệ AI khác phát triển, các trường đại học sẽ phát triển các quy tắc ứng xử chính thức về việc sử dụng chúng. Cho đến lúc đó, giáo viên tâm lý có trách nhiệm thực hiện và truyền đạt những kỳ vọng về cách học viên có thể và không thể sử dụng những công cụ này trong lớp của mình. Trong giáo trình của bạn, hãy đưa ra các tình huống cụ thể trong đó việc sử dụng chúng có thể được chấp nhận và khi nào thì không, đồng thời đảm bảo trợ giảng của bạn có cùng quan điểm.

Nếu bạn đồng ý cho học sinh sử dụng ChatGPT trong một số trường hợp nhất định, Siegel nhấn mạnh tầm quan trọng của sự công bằng. Cô dạy một khóa học trực tuyến lớn và cô không thể ngăn cản học sinh sử dụng ghi chú hoặc tìm kiếm câu trả lời trực tuyến. Do đó, cô tiến hành các bài kiểm tra mở và cho phép học sinh sử dụng internet hoặc sách giáo khoa để trả lời các câu hỏi. (Cô nhấn mạnh việc buộc học sinh bật camera trong khi kiểm tra là không công bằng nếu học sinh không có đủ băng thông internet.)

Để ngăn những học sinh giỏi hơn đạt điểm cao hơn, cô giới thiệu cả lớp về ChatGPT để đảm bảo rằng các em biết cách sử dụng nó. Cô nói: “Các đường cong dựa trên mức trung bình, vì vậy mọi người đều phải có kiến ​​thức và khả năng tiếp cận các công cụ và tài liệu giống nhau”.

Hãy thử nó

Trước khi xác định cách ChatGPT có thể giúp đỡ hoặc cản trở việc học tập của học sinh, hãy dành thời gian cho nó. Hãy kiểm tra nó và xem nó có thể (và không thể) làm được gì. Nếu bạn chưa sẵn sàng đưa công nghệ vào khóa học của mình, hãy sử dụng nó cho mục đích lập kế hoạch hoặc quản lý. 

Cho dù bạn điều hành một phòng thí nghiệm hay dạy một khóa học, hãy khuyến khích học sinh của bạn thử nó để giải trí. Ví dụ, các sinh viên của Pennebaker đã sử dụng ChatGPT để viết các bài thơ haiku về các lý thuyết tâm lý hoặc các trận đấu rap giữa hai học giả nổi tiếng. Ông nói: “Với giáo dục, càng nhiều người có thể bắt tay vào thử nghiệm các ý tưởng thì họ càng học tốt hơn”.

Hãy kiên nhẫn khi công nghệ tiếp tục phát triển. Kể từ đầu năm 2023, ChatGPT đã thỉnh thoảng không thể truy cập được do số lượng người dùng quá đông. Hãy cân nhắc việc đăng ký nhận thông báo tự động để bạn biết khi nào nó có thể được sử dụng.

Việc điều hướng các công nghệ mới như ChatGPT có thể tốn thời gian và thậm chí quá sức, nhưng việc thực hiện các bước để hiểu chúng có thể mang lại sức mạnh cho cả bạn và lớp học của bạn. Hirsh-Pasek nói: “Tôi cũng sợ những điều mới, nhưng chúng lại mang đến cho ta cơ hội phát triển”. “Tôi thách thức tất cả chúng ta trở thành những người học mà chính ta mong muốn học viên của mình trở thành.”


Vân Anh dịch từ nguồn https://www.apa.org/monitor/2023/06/chatgpt-learning-tool

Vân Anh Nguyễn

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Lên đầu trang